آموزش پلاک خوانی الکتروموتور
پلاک خوانی الکتروموتور مهمترین شاخص برای خرید و نوع کاربری موتور الکتریکی است . پلاک مشخصات موتور که روی همه موتورهای الکتریکی وجود دارد، اطلاعاتی در مورد مشخصات ساخت و عملکرد موتور ارائه می دهد.اکثر موتورها تحت دو نهاد اصلی صنعت قرار می گیرند: کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک IEC و انجمن ملی تولید کنندگان برق NEMA. و پلاک آنها مطابق با استانداردهای تعیین شده مشخص می گردد. آشنایی اطلاعات پلاک الکتروموتور، می تواند به شناسایی دقیق الکتروموتور کمک کند، شما باید دقت کنید که از یک موتور مناسب برای کاربری خود استفاده کنید. در این مقاله آموزش پلاک خوانی الکتروموتور به روش صحیح همراه با جزییات به صورت کامل توضیح داده شده است . برای مثال، از پلاک موتور القایی سه فاز W22 Premium ساخت شرکت WEG استفاده شده است.
اطلاعات پلاک الکتروموتور چیست ؟
یک پلاک مشخصات، حاوی مقدار زیادی اطلاعات مفید در مورد موتور از جمله نوع موتور، منبع تغذیه، دور، توان، سایز و فریم و سایر اطلاعات دیگر است. مشخصات دقیق پلاک موتور به سازنده و استانداردهایی که از سوی دو نهاد IEC یا NEMA صادر شده است بستگی دارد، وقتی نحوه خواندن پلاک الکتروموتور را بدانیم، شناخت موتور بسیار آسان است.
مقاله خواندن پلاک الکتروموتور به صورت کامل
نماد روی پلاک الکتروموتور سه فاز و تکفاز
نمادی که روی پلاک زیر مشخص شده است(~)، نشان دهنده نوع منبع تغذیه ای است که موتور برای آن طراحی شده است. موتورها یا تک فاز و یا سه فاز هستند. در این مثال، عدد “3” نشان دهنده موتور سه فاز است. بر روی پلاک الکتروموتور تکفاز این عدد 1 است .
ولتاژ نامی الکتروموتور
در پلاک خوانی الکتروموتور، این قسمت نشان می دهد که موتور در چه ولتاژی طراحی شده است تا مطلوبترین کارایی را داشته باشد. موتورها طوری طراحی شده اند که با تحمل ولتاژنامی با تلرانس +/-10% کار کنند. سایر پارامترهای نشان داده شده روی پلاک شامل: ضریب توان، راندمان، گشتاور و جریان در ولتاژ و فرکانس هستند. استفاده از موتور در ولتاژ خارج از این توان باعث آسیب دیدن موتور می شود.
چرخه کاری الکتروموتور (Duty در پلاک موتور)
در این قسمت، S1 نشان دهنده مدت زمانی است که موتور میتواند با توان نامی خود کار کند. پارامتر درجه بندی (duty) نشان دهنده دوره زمانی است که در طی آن، موتور می تواند با مشخصه پلاک خود به طور ایمن کار کند و نشان می دهد که آیا موتور برای کار مداوم رتبه بندی شده است یا خیر. با آشنایی نحوه خواندن پلاک الکتروموتور در می یابیم که دراین قسمت عنوان “CONT” به معنای دائم کار می باشد، این عنوان همچنین می تواند مدت زمان کوتاهی از 5 تا 60 دقیقه داشته باشد، اکثر موتورها برای کار مداوم طراحی می شوند. درجه بندی موتور،نسبت دمای محیط در مقابل زمانی است که می تواند در آن دما کار کند، EIC این قسمت را به ده درجه تقسیم کرده است.
راندمان الکتروموتور
این قسمت، درصدی از توان ورودی را نشان می دهد که در واقع از شفت موتور به خروجی تبدیل می شود. روی پلاک الکتروموتور، یک کد راندمان اسمی نشان داده شده است. این راندمان متوسط است. هر چه این مقدار به 100% نزدیکتر باشد، هزینه مصرف برق کمتر می شود. چهار سطح راندمان موتور عبارتند از:
- IE 1 راندمان استاندارد
- IE 2 راندمان بالا
- 3 IE راندمان بهتر
- 4 IE راندمان فوق العاده عالی
در مثال زیر، کد IE3 قرار دارد که راندمان بهتر را نشان می دهد.
فریم سایز الکتروموتور
از موارد مهم پلاک خوانی الکتروموتور، فریم سایز الکتروموتور است. در این پارامتر، ابعاد نصب مانند :الگوی دهانه های پایه ها و ارتفاع شفت تعیین می شود. ابعاد موتور الکتریکی بر اساس سیستم NEMA برای الکتروموتورهای کوچک دارای دو رقم است و ارتفاع شفت از پایین پایه را در یک شانزدهم اینچ نشان می دهد. برای موتورهای بزرگ، اندازه فریم دارای سه رقم است، دو رقم اول نشان دهنده ارتفاع شفت است.
این عدد بر عدد چهار تقسیم می شود و عدد حاصل ارتفاع را به اینچ نشان می دهد. و رقم سوم فاصله بین سوراخ های پیچ را نشان می دهد، هر چه بدنه موتور بزرگتر باشد، فاصله بین سوراخ پیچ ها نیز بیشتر می شود. همین مفهوم برای موتورهای نوع( IEC موتورهای متریک )نیز صدق می کند، اما ارتفاع به جای اینچ با میلی متر اندازه گیری می شود.
درجه حفاظت الکتروموتور
این قسمت نشان دهنده درجه محافظت الکتروموتور در مقابل عوامل خارجی از جمله گرد و غبار و … می باشد. که با IP نشان داده می شود و نسبت به شرایط محیطی که باید الکتروموتور در آن کار کند تعیین می شود.
ip الکتروموتور چیست ؟
سطح حفاظتی الکتروموتور یا IP میزان مقاومت و محافظت بدنه الکتروموتور در برابر تهدیدات خارجی از قبیل رطوبت،گرد و غبار و اجسام خارجی است. در الکتروموتورها اکثرا درجه حفاظت الکتروموتور ip54 و ip55 است.
کلاس عایقی الکتروموتور
بالاترین درجه حرارت در داغ ترین نقطه موتور، تاثیر زیادی بر عمر موتور الکتریکی دارد. دمایی که در آن نقطه وجود دارد ترکیبی از دمای کاری موتور و دمای محیط است. کلاس حرارتی الکتروموتور نشان دهنده توانایی موتور دربرابر تحمل دما در طول زمان است. موتورها قابلیت های عایق بندی متفاوتی دارند. کدهای عایق، تحمل حرارتی یا توانایی موتور را برای سالم ماندن در دمای مشخص در بازه زمانی نشان می دهد. هر چه حرف کد تعیین شده بالاتر باشد، قابلیت تحمل حرارت بیشتر است. این پارامتر نشان دهنده بالاترین دمایی است که الکتروموتور به طور مداوم بدون تخریب یا کاهش عمر تحمل می کند. IES پنج نوع مختلف کلاس عایق را مشخص می کند که در زیر مشخص می کنیم.
- کلاس A = 105 درجه سانتیگراد
- کلاس B = 120 درجه سانتیگراد
- کلاس 130 = E درجه سانتیگراد
- کلاس 150 = F درجه سانتیگراد
- کلاس 180 = H درجه سانتیگراد
در تصویر زیر می بینیم که موتور دارای کلاس عایق F است، که نشان می دهد تحمل حرارتی موتور دمای 150 درجه سانتیگراد است.
درجه حرارت سیم پیچ الکتروموتور
یکی از مواردی که در نحوه خواندن پلاک الکتروموتور حائز اهمیت است درجه حرارت سیم پیچ الکتروموتور است. هر کلاس عایقی موتور، دارای حداکثر افزایش دمای سیم پیچ موتور و حداکثر درجه حرارت است. علاوه بر این، افزایش دمای نقطه ذوب، مشخص شده است که مربوط به سیم پیچ های موتور است که توسط سیم پیچ های دیگر احاطه شده اند.
فرکانس الکتروموتور
این قسمت فرکانس برق ورودی را نشان می دهد که در پلاک خوانی الکتروموتور مورد مهمی است. معمولا برای موتورها، فرکانس ورودی 50 یا 60 هرتز است. اگر بیش از یک فرکانس روی پلاک علامت گذاری شده باشد (مانند مثال زیر)، پارامترهای دیگری که در فرکانس های ورودی مختلف متفاوت هستند نیز باید روی پلاک نشان داده شوند.
توان مصرفی الکتروموتور
کیلووات(KW) یا اسب بخار(HP) واحد اندازه گیری توان خروجی موتور است.این عدد بیانگر توانایی موتور در تولید گشتاور مورد نیاز متناسب با سرعت نامی است.
سرعت دور الکتروموتور
معمولا سرعت موتور بر حسب دور بر دقیقه نوشته میشود. این سرعت با عناوین سرعت لغزشی یا سرعت واقعی روتور نیز نامیده میشود. در پلاک اسمی مثال زیر، این قسمت به صورت min-1 نماش داده شده است، اما به طور کلی به صورت RPM (دور بر دقیقه ) نشان داده می شود.
جریان نامی الکتروموتور
این قسمت مربوط به توان نامی خروجی همراه با ولتاژ و فرکانس است. اگر فازها نامتعادل باشند یا اگر معلوم شود که ولتاژ کمتر از مقدار مشخص شده باشد، جریان ممکن است از آمپرثبت شده روی پلاک منحرف شود.
ضریب قدرت الکتروموتور
ضریب توان روی پلاک به صورت “PF” یا cos φ نشان داده شده است. ضریب توان بیان کننده نسبت توان اکتیو (W) به توان ظاهری (VA) است که به صورت درصد بیان می شود.
دمای محیط (Ambient Temperature) الکتروموتور
حداکثر دمای محیط (AMB) دمایی را که موتور میتواند در آن کار کند و هنوز قادر به تحمل کلاس عایقی باشد،نشان می دهد. در این مثال دمای محیط موتور 40 درجه سانتیگراد است.
فاکتور خدمات (Service Factor) الکتروموتور
این قسمت نشان دهنده مقدار اضافه باری است که یک موتور می تواند تحمل کند. برای مثال، نمی توان انتظار داشت که موتوری با ضریب سرویس 1.0 بیشتر ازمقدار کیلووات درج شده در پلاک خود کار کند ولی می توان انتظار داشت که موتوری با ضریب سرویس 1.15 بارهایی را تا 15 درصد بیش از کیلووات نامی خود به طور ایمن تحمل کند. به طور کلی، کار کردن موتور در بارهای بیشتر در طول زمان باعث آسیب دیدن الکتروموتور میشود. این مورد در پلاک خوانی الکتروموتور چندان در ایران مهم نیست زیرا الکتروموتور ها اکثرا چینی می باشد و این مورد را کمتنر در پلاک الکتروموتور های موجود می ببینیم.
ارتفاع از سطح دریا (Altitude)
این قسمت نشانگر حداکثر ارتفاع از سطح دریا راست. در زیر این ارتفاع، موتور ممکن است خنک تر کار کند. بالاتر از این دما، موتور ممکن است داغتر کار کند.
وزن الکتروموتور(Motor Weight)
این قسمت وزن موتور را نشان میدهد. در مثال زیر وزن موتور 78 کیلوگرم است.
شماره سریال الکتروموتور(Serial Number)
این قسمت شماره سریال موتور را نشان می دهد. دانستن این شماره می تواند در برقراری ارتباط با سازندگان یا شرکت های M&E در مورد نوع موتوری که شما دارید به شما کمک کند. داشتن شماره سریال از موارد مهمی است که در هنگام پلاک خوانی الکتروموتور باید به آن توجه نمود .
ما در این بخش تلاش کردیم تا نحوه خواندن پلاک الکتروموتور و اطلاعت پلاک الکتروموتور را با استفاده از یک پلاک دینام شرکت weg که یکی از کامل ترین پلاک های نصب شده روی موتور را دارد به شما عزیزان آموزش دهیم. حال این سوال ها شاید برای شما پیش بیاید:
- پلاک خوانی الکتروموتور چه کمکی به ما در امر خرید الکتروموتور خواهد کرد؟ با توجه به طیف گسترده انواع الکتروموتور ها در بازار شما نیاز دارید که یک الکتروموتور را خوب بشناسید و بر نحوه خواندن پلاک الکتروموتور تسلط کافی داشته باشید تا بهترین الکتروموتور مورد نیاز خور را خریداری کنید.
- آیا نحوه خواندن پلاک الکتروموتور همیشه و برای همه موتورها یکسان است؟ در پاسخ این سوال باید بگویم که اصول پایه در همه پلاک ها یکی است ولی خب نسبت به شرکت سازنده موتور الکتریکی شکل جدول های پلاک روی موتور و نوشتار آن ها با هم می تواند متفاوت باشد ولی در هر صورت برای خواندن پلاک موتور موارد ذکر شده در مقاله بالا شما را در امر پلاک خوانی الکتروموتور بسیار کمک خواهد کرد.